کمی سازی پاسخ رشد رویشی و مؤلفه های فلورسانس کلروفیل گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) به غلظت کادمیوم در خاک

به‌منظور کمی‌سازی و شبیه‌سازی واکنش گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) به غلظت کادمیوم در خاک، آزمایشی گلخانه‌ای در تابستان و پاییز 1393 و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایشی شامل 12 غلظت کادمیوم خاک (صفر تا 300 میلی‌گرم در کیلوگرم) بود که قبل از کاشت با خاک مخلوط شد. بذور بادرنجبویه در گلدان‌های حاوی غلظت‌های مختلف کادمیوم کشت شده و هشت هفته پس از کاشت، پارامترهای فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل (عدد SPAD) و در نهایت صفات مورفولوژیک و وزن تر و خشک اندام‌های رویشی گیاه اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد پاسخ صفات رویشی و پارامترهای فلورسانس کلروفیل گیاه بادرنجبویه به غلظت کادمیوم خاک به-صورت دو مدل خطی (پنج پارامتر) و دو تکه‌ای (14 پارامتر) توصیف گردید. صفات رویشی، محتوای کلروفیل و برخی پارامترهای فلورسانس کلروفیل از‌جمله Fv/Fm، Fv/Fo و Y(II) با افزایش غلظت کادمیوم کاهش یافت درحالی‌که Fo، Y(NPQ) و Y(NO) افزایش نشان داد. گیاه بادرنجبویه به مقادیر اولیه کادمیوم حساسیت بیشتری نشان داد، به‌طوری‌که شیب تغییرات اکثر پارامترهای مورد مطالعه (از جمله وزن تر و خشک اندام‌های رویشی، Fo، Fv/Fm و Fv/Fo) در سطوح پایین کادمیوم (محدوده صفر تا حدود 75 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بیشتر بود و پس از آن با شیب کمتری ادامه یافت. در مجموع حداکثر غلظت کادمیوم که گیاه دارویی بادرنجبویه قادر به رشد بود، 200 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک به-دست آمد، هر چند در غلظت‌های بالاتر از حدود 30 میلی‌گرم، تجمع ماده خشک گیاه بیش از 50 درصد کاهش نشان داد.